Pre-pack pojawił się w Polsce 1 stycznia 2016 r. wraz z wejściem w życie przepisów Prawa restrukturyzacyjnego. Skoro zatem pre-pack jest tak młody, to dlaczego tak prędko podjęto decyzję o zmianie regulujących go przepisów? Otóż obecną nowelizację przepisów <link http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20030600535>Prawa upadłościowego</link> (dalej jako: <strong>„p.u.”</strong>) w obszarze przygotowanej likwidacji w przeważającej mierze można określić jako legislacyjną odpowiedź ustawodawcy na dostrzeżone w czasie trzyletniej praktyki stosowania tej instytucji postulaty <em>de lege ferenda</em>. Podstawowym dążeniem było usunięcie stwierdzonych niedociągnięć i problemów, co ma uatrakcyjnić omawianą instytucję oraz zapewnić urzeczywistnienie celów, dla których została stworzona.
Oto najważniejsze zmiany dot. przygotowanej likwidacji:
<ol><li>Wzmocnienie pozycji wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo i transparentności postępowania</li><li>Weryfikacja wiarygodności płatniczej inwestora – wadium</li><li>Kto da więcej, czyli uproszczona aukcja w pre-packu</li><li>Inwestor staje się quasi-uczestnikiem postępowania</li></ol>
<p class="text-justify">Ad. 1 [<strong>wzmocnienie pozycji wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo; transparentność</strong>] Wierzyciel zabezpieczony rzeczowo nie zostanie zaskoczony pre-packiem, jak to mogło mieć miejsce w dotychczasowym stanie prawnym. Obecnie bowiem wierzyciel o przygotowanej likwidacji mógł dowiedzieć się już „po fakcie”, czyli gdy wniosek był już nieprawomocnie rozpoznany, o czym dowiadywał się z Monitora Sądowego i Gospodarczego. Po nowelizacji, do każdego wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży, wnioskodawca będzie zobligowany załączyć: <strong>(i) </strong>listę zabezpieczeń dokonanych na majątku dłużnika, wraz z podaniem adresów tych wierzycieli, oraz <strong>(ii) </strong>odpisy tego wniosku wraz z załącznikami, celem doręczenia ich wierzycielom. </p>
<p class="text-justify">W zmienionym stanie prawnym poprzez listę zabezpieczeń sąd będzie mógł zweryfikować krąg podmiotów zabezpieczonych na majątku dłużnika oraz doręczyć znanym wierzycielom odpisy wniosku. W ten sposób uzyskają oni możliwie szybko wiedzę o zainicjowanym postępowaniu, a dzięki temu będą mogli podjąć aktywną obronę swoich praw.</p>
<p class="text-justify">Z omawianą zmianą związany jest także wprowadzany obowiązek obwieszczenia o złożeniu wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży. Takie obwieszczenie jeszcze bardziej rozszerzy krąg podmiotów, do których dotrze informacja o wszczęciu postępowania, co w przypadku wierzycieli pozwoli na podjęcie stosownych działań zmierzających do zabezpieczenia swoich interesów, zaś w przypadku inwestorów może stanowić sygnał do zainteresowania się majątkiem niewypłacalnego dłużnika. W ten sposób ustawodawca zwiększa transparentność postępowania. Z drugiej jednak strony, do czasu aż nie pojawi się działający Krajowy Rejestr Zadłużonych wszelkie obwieszczenia dokonywane w MSiG mogą wpłynąć na wydłużenie postępowania. Z tych względów tak istotne jest, by w ślad za zmianami legislacyjnymi został również stworzony system teleinformatyczny do obsługi postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. </p>
<p class="text-justify">Ad. 2 [<strong>weryfikacja wiarygodności płatniczej inwestora – wadium</strong>] Dotychczasowa praktyka potwierdza, że stosunkowo częstą przyczyną oddalenia wniosku o zatwierdzenie warunków przygotowanej likwidacji jest brak dostatecznego przekonania sądu o zdolności finansowej nabywcy do zapłaty proponowanej ceny. <em>De lege lata</em> ocena zdolności płatniczej inwestora nie jest dopuszczalna, a oddalenie wniosku w oparciu o tę podstawę stanowi wykreowanie pozaustawowej przesłanki negatywnej zatwierdzenia warunków przygotowanej likwidacji (<em>por. np. post. SO w Rzeszowie z 25.06.2019, sygn. akt VI GZ 128/19, niepubl.</em>). Problem ten znika po 24 marca 2020 r. Ustawodawca – w ramach nowelizacji – zaproponował rozwiązanie nawiązujące do instytucji przetargu. Mianowicie wskazał, że warunkiem formalnym wniosku o zatwierdzenie warunków jest złożenie dowodu wpłaty wadium, tj. jednej dziesiątej oferowanej ceny. Wpłata musi być przy tym dokonana przez nabywcę, nie zaś np. przez wnioskodawcę czy inny podmiot trzeci. W razie braku przedłożenia dowodu uiszczenia wadium, wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży zostanie pozostawiony bez rozpoznania. Ustawodawca sięgnął zatem po bardzo prosty środek, aby sąd mógł powiedzieć potencjalnemu nabywcy: „sprawdzam”. Dzięki temu wiadomo, że oferta jest złożona „na poważnie” – w końcu inwestor zamraża bądź co bądź niekiedy niebagatelną sumę (w ramach jednej z procedur pre-packowych uzyskano kwotę kilkudziesięciu milionów złotych – na nowych zasadach inwestor musiałby zatem w tym przypadku wraz ze złożeniem wniosku wpłacić wadium w wysokości kilku mln złotych).</p>
<p class="text-justify">Ad. 3 [<strong>kto da więcej, czyli uproszczona aukcja w pre-packu</strong>] Nowelizacja przewiduje, że w przypadku złożenia co najmniej dwóch wniosków o zatwierdzenie warunków sprzedaży pomiędzy nabywcami przeprowadza się aukcję w celu wyboru najkorzystniejszych warunków sprzedaży. Do aukcji takiej stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, przy czym:</p>
<ul><li>warunki aukcji zatwierdza sąd (1-osobowy skład),</li><li>o aukcji należy zawiadomić wnioskodawców co najmniej 2 tyg. przed terminem jej odbycia,</li><li>aukcję przeprowadza się na posiedzeniu jawnym,</li><li>aukcję prowadzi tymczasowy nadzorca sądowy albo zarządca przymusowy pod nadzorem sądu (1-osobowy skład),</li><li>tymczasowy nadzorca sądowy albo zarządca przymusowy dokonuje wyboru najkorzystniejszej oferty, którą przedstawia w sprawozdaniu.</li></ul>
<p class="text-justify">Założenie jest zatem takie, że zastosowanie instytucji aukcji umożliwi spotkanie potencjalnych nabywców i uczestniczenie przez nich w licytacji, co z kolei powinno znaleźć pozytywne przełożenie na ostateczną cenę sprzedaży.</p>
<p class="text-justify">Ad. 4 [<strong>inwestor staje się quasi-uczestnikiem postępowania</strong>] Do tej pory inwestor, mimo iż z biznesowego punktu widzenia był postacią kluczową w przygotowanej likwidacji, to nie miał żadnych praw. Jego rola sprowadzała się do biernego obserwowania procesu oraz – o ile proces kończył się powodzeniem – wpłaty ceny ustalonej prawomocnym postanowieniem sądu upadłościowego. Inwestor zaś nie miał możliwości wnoszenia o zmianę postanowienia o zatwierdzeniu warunków przygotowanej likwidacji, nawet jeśli istotnie zmieniły się okoliczności sprawy (np. zapasy, które były elementem przedsiębiorstwa uległy zepsuciu, a co za tym idzie wartość przedmiotu pre-packu spadła).</p>
<p class="text-justify">Po nowelizacji inwestor nabywa prawo złożenia wniosku do sądu o uchylenie lub zmianę postanowienia o zatwierdzeniu warunków sprzedaży, jeżeli po wydaniu tego postanowienia zmieniły się lub zostały ujawnione okoliczności mające istotny wpływ na wartość składnika majątku będącego przedmiotem sprzedaży. </p>
<p class="text-right"><em>- opracował Bartosz Sierakowski </em></p>
