Majątek wspólny małżonków w obliczu upadłości konsumenckiej

16 grudnia 2019r. Sąd Najwyższy rozstrzygnął zagadnienie prawne w sprawie o sygn. akt III CZP 7/19 podejmując długo wyczekiwaną uchwałę w powiększonym składzie siedmiu sędziów dotyczącą skutków ogłoszenia upadłości konsumenckiej jednego z małżonków dla majątku wspólnego małżonków.
sn og

<p class="text-justify">Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy rozpoznając zażalenie na postanowienie sędziego – komisarza, działając jako sąd drugiej instancji, powziął poważne wątpliwości prawne&nbsp; czy odpowiednie stosowanie przepisów art. 124 ust. 1 w zw. z art. 491¹ ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. – Prawo upadłościowe, w odniesieniu do postępowania upadłościowego &nbsp;wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oznacza, iż z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków, przy istnieniu ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, cały majątek wspólny wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny, czy też odpowiednie stosowanie tego przepisu oznacza wyłączenie zakazu podziału majątku wspólnego oraz uznanie, że w skład masy upadłości powinien wejść jedynie udział upadłego małżonka w majątku wspólnym. Postanowieniem z dnia 5 czerwca 2018r., sygn. akt X GUp 767/17 Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy przekazał zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Postanowieniem z dnia 15 listopada 2018r., sygn. akt III CZP 59/18 zagadnienie przekazano do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi Sądu Najwyższego.</p>
<p class="text-justify">16 grudnia 2019r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę w składzie siedmiu sędziów <br /> o treści: </p>
<p class="text-justify"><strong>„Z dniem ogłoszenia upadłości małżonka, nieprowadzącego działalności gospodarczej (art. 491[1] i nast. ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe, jedn. tekst: Dz.U. z 2019 r., poz. 498 ze zm.), pozostającego w ustroju wspólności majątkowej, między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa, a majątek wspólny, którego podział nie jest dopuszczalny, wchodzi do masy upadłości.”</strong> (sygn. akt III CZP 7/19).</p>

<p class="text-justify">Przy rozstrzygnięciu sprawy Sąd Najwyższy kierował się m.in.:</p>
<p class="text-justify">·&nbsp; &nbsp;wykładnią językową, wskazując iż zgodnie w treścią art. 491² ust. 1 Prawa upadłościowego („p.u.”) w sprawach nieuregulowanych w Tytule V regulującym postępowanie wobec osób fizycznych, przepisy o postępowaniu upadłościowym stosuje się odpowiednio, z wyjątkiem przepisów w nim wymienionych,</p>
<p class="text-justify">·&nbsp; &nbsp;wykładnią autentyczną, w kontekście ostatniej nowelizacji Prawa upadłościowego dokonanego ustawą z 30 sierpnia 2019r.,</p>
·&nbsp; &nbsp;wykładnią funkcjonalną, przyjmując że zasady upadłości przedsiębiorcy i konsumenta są bardzo podobne,
<p class="text-justify">·&nbsp; &nbsp;a także wykładnią celowościową i względami pragmatycznymi, zauważając iż dokonywanie podziału majątku&nbsp; wspólnego małżonków w trakcie postępowania upadłościowego będzie prowadziło do jego znacznego przedłużenia, ponadto objęcie masą upadłości jedynie udziałów w poszczególnych składnikach majątkowych spowoduje kolejną dysfunkcję w postaci trudno zbywalnych aktywów. To z kolei będzie miało wpływ na poziom zaspokojenia wierzycieli. </p>
<p class="text-justify">W dalszej części rozważań nad losem wspólnego majątku małżonków w obliczu upadłości konsumenckiej, Sąd Najwyższy podkreślił że małżonek dłużnika powinien być dobrze zorientowany w sytuacji majątkowej współmałżonka. Wskazał również iż w obecnych realiach społecznych nie można przyznać że ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami wymaga szczególnej wiedzy czy działania, lecz jest wyrazem zwykłej dbałości o swoje sprawy majątkowe. </p>
<p class="text-justify">Sąd Najwyższy podkreślił także że względy systemowe o których mowa w treści art.&nbsp; 41 § 1 k.r.o., określające zakres odpowiedzialności małżonka za zobowiązania zaciągnięte przez drugiego z małżonków, są niewystarczające do aprobaty poglądu przeciwnego do stanowiska wyrażonego w przedmiotowej uchwale.</p>

<p class="text-justify"><em>- opracowała Diana Dudek &nbsp;</em></p>

1st place
in the ranking of Dziennik Gazeta Prawna

 

Our engagement and innovative approach have been awarded with numerous prestigious prizes or acknowledgments!

 

Join Lazarski today and #Experience education with us!

Learn more about the fields of study of the Faculty of Law and Administration

1st place
in the ranking of Rzeczpospolita daily

 

Our engagement and innovative approach have been awarded with numerous prestigious prizes or acknowledgments!

 

Join Lazarski today and #Experience education with us!

Learn more about the fields of study of the Faculty of Law and Administration