Konferencja odbyła się z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej. Organizatorami byli: Instytutu Studiów Interdyscyplinarnych UŁa, Collegium Medicum UJ, Collegium Medicum UMK oraz PTKM. Centralnym punktem spotkania był wykład online, który wygłosiła prof. Elizabeth Rider z Harvard Medical School i Boston Children Hospital.
<strong>Diagnoza</strong>
Prezes Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej oraz wykładowca Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Katarzyna Jankowska, przedstawiła wyniki badań pokazujące brak dostatecznej świadomości roli kompetencji komunikacyjnych przyszłych i obecnych lekarzy w ich praktyce zawodowej oraz omówiła miejsce komunikacji z pacjentem i w zespole w programach uczelni medycznych na świecie.
Magdalena Witt z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu omówiła z kolei różnice pomiędzy pacjentem symulowanym a pacjentem standaryzowanym i możliwości oraz ograniczenia wykorzystania obydwu typów pacjentów w kształceniu i sprawdzaniu umiejętności lekarzy.
Liczna grupa przedstawicieli Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego – Agata Stelmach-Przygoda, Łukasz Małecki, Stanisław Górski, Anna Grodecka, Grzegorz Cebula i Michał Nowakowski – podzieliła się swoimi doświadczeniami z zajęć dydaktycznych prowadzonych z pomocą pacjentów symulowanych w ramach 4-letniego kursu komunikacji dla studentów kierunku lekarskiego. Collegium Medicum UJ posiada długie tradycje w zakresie kształcenia i doskonalenia kompetencji komunikacyjnych lekarzy. Jako jedna z pierwszych uczelni w Polsce może się również pochwalić wypracowaniem systemowych rozwiązań dydaktycznych w tym zakresie.
Zamknięciem tej części konferencji był referat Marii Libury z Instytutu Studiów Interdyscyplinarnych Uczelni Łazarskiego dotyczący tego, jak tworzyć zasoby dobrych scenariuszy na potrzeby centrum symulacji. Omówione zostały pierwsze polskie próby w tym zakresie oraz zagraniczne repozytoria, mogące stanowić przykład dobrych praktyk.
Druga część konferencji przeprowadzona została w formie warsztatów, których celem było wypracowanie postulatów szeroko pojętego środowiska praktyków i dydaktyków w sferze ochrony zdrowia, dotyczących tego, jak powinny być wdrażane i rozwijane centra symulacyjne w praktyce nauczania medycyny w Polsce. Uczestnicy zajmowali się m.in. zagadnieniami: roli i znaczenia pacjentów symulowanych w kształceniu kompetencji komunikacyjnych; potrzeby tworzenia dobrych scenariuszy używanych w centrach symulacji oraz dobrych repozytoriów materiałów dydaktycznych. Podjęto także temat szeroko rozumianej komunikacji: rolę informacji zwrotnej (feedback) oraz wywiadu medycznego, a także kwestie znaczenia empatii w kontaktach z drugim człowiekiem i umiejętności przekazywania złych wiadomości. Omówiono również postulaty dotyczące roli kompetencji komunikacyjnych w standardach egzaminacyjnych OSCE.
<strong>Propozycja rozwiązań</strong>
Z przedstawionych wniosków wynika przede wszystkim potrzeba szybkiej implementacji systemowego kształcenia kompetencji komunikacyjnych już od pierwszych lat studiów lekarskich i nieustannego ich doskonalenia przez wszystkie etapy kształcenia, a także w trakcie wykonywania zawodu. Wykorzystanie centrów symulacji, tzn. pacjentów symulowanych i standaryzowanych, a także sal wysokiej wierności, jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów nauczania właściwej, opartej na empatii i szacunku komunikacji nie tylko z pacjentem, ale także wokół niego – ze wszystkimi członkami wielodyscyplinarnego zespołu. Potwierdzają to wyniki badań przytoczone przez uczestników.
Z kolei jako główne ograniczenia wskazano brak dostatecznej świadomości znaczenia komunikacji na linii pacjent – lekarz – zespół wielodyscyplinarny, nie tylko wśród lekarzy czy studentów, ale często również wśród decydentów, władz uczelnianych i samych pacjentów, którzy – jako osoby potrzebujące pomocy – siłą rzeczy znajdują się w mniej uprzywilejowanej pozycji. Istotnym ograniczeniem w rozwoju centrów komunikacyjnych są również niewystarczające środki przeznaczane na ten cel. Wyraźnie wybrzmiał postulat konieczności odpowiedniej motywacji w pracy przy tworzeniu centrów symulacji – zarówno merytorycznej (nadanie publikowaniu scenariuszy symulacyjnych odpowiedniej rangi poprzez umieszczenie ich w punktowanym czasopiśmie czy publikacji online), jak i finansowej (opłacanie profesjonalnych aktorów do ogrywania roli pacjenta, szczególnie pacjenta standaryzowanego).
<strong>Światowe standardy</strong>
Swoistym podsumowaniem rozważań z pierwszej i drugiej część był otwarty wykład prof. Elizabeth Rider z Harvard Medical School i Boston Children’s Hospital, dotyczący roli empatii w opiece zdrowotnej. Prof. Rider jest inicjatorką ruchu na rzecz przywrócenia komunikacji na linii lekarz – pacjent centralnego znaczenia w procesie kształcenia przyszłych i obecnych lekarzy. Prof. Rider podzieliła się swoimi doświadczeniami z wieloletniej praktyki nauczania empatycznej i pełnej zrozumienia dla drugiej osoby komunikacji na linii lekarz – pacjent. Przedstawiła również wyniki badań pokazujące wzrost świadomości w zakresie znaczenia takiej komunikacji wśród studentów kierunku lekarskiego i praktykujących lekarzy, którzy przeszli odpowiednie kursy.
<strong>Międzynarodowe wartości</strong>
Stowarzyszenie International Research Centre for Communication in Healthcare, którym kieruje prof. Rider, zrzesza naukowców i praktyków na całym świecie, którym bliska jest idea nauczania i ciągłego doskonalenia komunikacji w sferze ochrony zdrowia, opartej na podstawowych wartościach humanistycznych. Wartości te zostały zebrane i opisane w Międzynarodowej Karcie Wartości Humanistycznych w Opiece Zdrowotnej, której polskie tłumaczenie, powstałe z inicjatywy Marii Libury z Instytutu Studiów Interdyscyplinarnych Uczelni Łazarskiego oraz Katarzyny Jankowskiej z Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej, zostało zaprezentowane podczas konferencji.
Z pełnym tekstem tłumaczenia Międzynarodowej Karty Wartości Humanistycznych w Opiece Zdrowotnej można zapoznać się na stronie <link 123>Instytutu Studiów Interdyscyplinarnych</link> Uczelni Łazarskiego. Wersję angielską można znaleźć oraz podpisać na stronie: <link http://www.charterforhealthcarevalues.org>www.charterforhealthcarevalue…;