Europejski Dzień Praw Pacjenta został ustalony przez organizację pozarządową Active Citizenship Network, która w 2002 roku stworzyła tzw. Europejską Kartę Praw Pacjenta we współpracy z 12 organizacjami z różnych krajów Unii Europejskiej.
Europejska Karta Praw Pacjentów zawiera 14 praw, które mają zagwarantować wysoki poziom ochrony ludzkiego zdrowia. Prawa te są ucieleśnieniem podstawowych praw, które muszą być uznawane i przestrzegane w każdym kraju. Są one powiązane z obowiązkami i odpowiedzialnością, jakie spoczywają zarówno na obywatelach państwa, jak na wszystkich uczestnikach systemu ochrony zdrowia.
Prawa pacjenta w Polsce regulowane są również przez ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 6 listopada 2008 roku (Dziennik Ustaw z 31 marca 2009 Nr 52 poz. 417. Zapewniają one prawa pacjenta do otrzymania natychmiastowej pomocy medycznej w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia. Podmioty, które udzielają świadczeń zdrowotnych, muszą działać z należytą starannością i w odpowiednich warunkach sanitarnych zgodnie z wymaganiami fachowymi.
W każdej sytuacji, w której pacjenci uważają, że doszło do naruszenia ich praw mogą zwrócić się do Rzecznika Praw Pacjenta. Najszybszym sposobem kontaktu z Biurem jest telefon na numer bezpłatnej ogólnopolskiej infolinii 800-190-590.